Data: 21 grudnia 2011
Jednym z najszybciej rozwijających się sektorów w bankowości detalicznej, również w czasach szalejącego kryzysu finansowego, jest bankowość prywatna. Według raportu stworzonego przez „Scorpio Partnership Global Private Banking Benchmark 2011”, sektor bankowości prywatnej zarządza majątkiem wielkości 17.1 trilliona USD.
Dawniej tego typu usługi charakterystyczne były dla małych prywatnych szwajcarskich i brytyjskich domów bankowych. Do najstarszych zaliczymy - Bank Child & Co.(1584r.), Londyński Bank Coutss (1692r.) oraz najstarszy szwajcarski bank specjalizujący się w obsłudze zamożnych klientów - Weglin & Co..
Rewolucja w usługach skierowanych do najbogatszych klientów zaczęła się w latach 90. XX wieku, kiedy to bankowość prywatna stała się najszybciej rozwijającym się sektorem w branży usług finansowych. Pierwsze podmioty specjalizujące się w obsłudze tego typu klientów pojawiły się w Stanach Zjednoczonych. Powstanie tych instytucji było reakcją na rosnące potrzeby inwestycyjne najbardziej wymagających klientów, którzy domagali się indywidualnego podejścia do zarządzania ich bogactwem. Głównym bodźcem dla rozwoju tej branży było uchylenie w 1999r. przez Gramm – Leach – Biley Act sławnego Steagall Act z 1933r., który oddzielał bankowość inwestycyjną od bankowości depozytowej. Dzięki zniesieniu tej ustawy, zaczęły tworzyć się różnego typu wyspecjalizowane podmioty finansowe. Najważniejszymi obecnie bankami prywatnymi oferującymi private banking są przede wszystkim instytucje w Szwajcarii i USA, takie jak: Citibank, Credit Suisse oraz UBS. Pokrewnymi pojęciami związanymi z obsługą najbogatszych klientów są: personal banking, wealth management, asset management, czy personal banking.
Istota bankowości prywatnej
Bankowość prywatna jest to, najprościej ujmując, zindywidualizowana i kompleksowa obsługa finansowa zamożnych klientów indywidualnych przez bank. Jest to obszar bankowości, w którym tworzone są najbardziej śmiałe koncepcje produktów i usług finansowych, tzw. produkty szyte na miarę. Private banking często określany jest jako bankowość marzeń dla klientów i intratny biznes dla banków. Usługi przygotowywane są indywidualnie dla każdego klienta, w zależności od jego oczekiwań, skłonności do akceptowanego ryzyka,przewidywalnego horyzontu czasowego inwestycji i wielu innych równie ważnych czynników. Najczęściej grupę klientów stanowią:właściciele przedsiębiorstw,spadkobiercy majątku,menedżerowie.
Doradcy dokładają wszelkich starań, aby efektywnie pomnażać kapitał klientów. Dzięki przyjętej filozofii inwestowania opartej o otwartą architekturę produktową zapewniają dostęp do najlepszych instrumentów i usług finansowych. Bardzo ważną cechą usług private banking jest fakt, że są one świadczone w poszanowaniu dyskrecji i bezpieczeństwa decyzji klienta. Współczesna oferta bankowości prywatnej znacznie wykracza poza produkty i usługi o charakterze bankowym. Potrzeby każdego klienta są różne. Granice pomiędzy klasyczną bankowością detaliczną - tą skierowaną dla masowego klienta - a klienta bankowości prywatnej są ogromne. Widać to przede wszystkim w dwóch najbardziej zauważalnych obszarach: podejściu do klienta, ofercie produktowej.
Przede wszystkim w klasycznej bankowości detalicznej klient nie może na liczyć na indywidualne traktowanie oraz wsparcie swojego doradcy, który jest zawsze do jego usług. W przypadku oferty produktowej privat banking wykracza ponad klasycznie rozumiane produkty bankowe. Należy też wspomnieć, że dla najważniejszych klientów bank wykracza poza produkty czy usługi rynku finansowego. Do tego zakresu zalicza się m.in.:
1) Produkty inwestycyjne:
a) akcje,
b) papiery o stałym dochodzie,
c) fundusze hedgingowe,
d) produkty strukturyzowane,
e) opcje,
2) Zarządzanie ryzykiem:
a) produkty związane ze strategią dywersyfikacji portfolio,
b) strategie opcji giełdowych,
3) Tradycyjne usługi bankowe:
a) pożyczki
b) kredyty hipoteczne
c) rachunki oszczędnościowe, oszczędnościowo – rozliczeniowe,
d) rachunki firmowe,
4) Planowanie i doradztwo w zakresie finansów i nieruchomości:
a) doradztwo podatkowe,
b) doradztwo w zakresie nieruchomości,
c) administrowanie funduszami powierniczymi,
d) administrowanie nieruchomościami,
e) ubezpieczenia, asekuracja.
Podsumowując, istotę bankowości prywatnej stanowi przede wszystkim indywidualne podejście do klienta, bogata - „szyta na miarę” - oferta produktowa, która wykracza poza klasyczne produkty i usługi bankowe. Klient zamożny otrzymuje o wiele atrakcyjniejszy „pakiet”, który często jest indywidualnie negocjowany. Współczesna bankowość w każdym obszarze cały czas ewoluuje, dostosowuje się do przemian politycznych, społecznych, gospodarczych, czy technologicznych we współczesnym świecie. Jej przemiana odbywa się w pewnych ramach, jakie wyznaczane są przez kategorie ekonomiczne, tj. bezpieczeństwo, płynność, rentowność, oraz odpowiednie relacje między bankami. Zmieniają się również trendy w bankowości i inwestycjach; ostatni kryzys przyspieszył postępującą ewolucję w sektorze bankowym. Klienci wyznaczają również drogę tych przeobrażeń, gdyż to dla nich, w szczególności dla tych o zasobnych portfelach, instytucje finansowe prześcigają się w tworzeniu coraz to bardziej doskonalszych produktów.
Private banking w Polsce
Historia polskiej bankowości prywatnej rozpoczęła się w 1993 roku, kiedy to Bank Handlowy S.A. jako pierwszy rozpoczął obsługę zamożnych klientów. Z udogodnień i preferencji w korzystaniu z usług korzystali inwestorzy Centrum Operacji Kapitałowych, oddziału banku świadczącego usługi maklerskie i zarządzanie aktywami. Obecnie jest to część Citigroup, potentata w bankowości prywatnej na świecie.
Kolejnym bankiem podejmującym się świadczenia usług dla najzamożniejszych klientów był BRE Bank S.A. Wprowadził on tę usługę w 1995 r. Również w tym roku do grona elitarnych graczy dołączył Bank Rozwoju Eksportu oraz w 1997 r. Pekao S.A. Oferta tych banków obejmowała szereg usług zarządzania kapitałem, co oznacza inwestycje w instrumenty finansowe oraz różne formy lokat terminowych. Dzisiejszy pakiet private banking to komplet usług obejmujących prowadzenie prestiżowego konta, korzystanie z usług indywidualnego doradcy, wysoki limit pożyczki, pakiet dodatkowy polegający na udzielaniu pomocy w różnych sytuacjach życiowych w domu i podróży. Zamożni klienci mogą również korzystać z usług świadczonych przez firmy partnerskie w zakresie: doradztwa prawnego i podatkowego, pośrednictwa w obrocie nieruchomościami i obrocie dziełami sztuki. Świadczone kilkanaście lat temu usługi stanowiły namiastkę prawdziwego private bankingu. Ogromnym impulsem dla rozwoju rynku bankowego w Polsce było przystąpienie do Unii Europejskiej. Takie były początki polskiej bankowości prywatnej, która cały czas się rozwija.
Z pełnym przekonaniem można powiedzieć, ze rynek private banking w Polsce rozwija się w bardzo szybkim tempie. Nie można porównywać naszego rodzimego rynku usług dla zamożnych klientów z amerykańskim czy szwajcarskim. Oba charakteryzują się nie tylko większą zamożnością społeczeństwa oraz o wiele bardziej rozbudowaną gamą produktów i usług, ale przede wszystkim wieloletnią historią, która doprowadziła do tak szerokiego rozwoju tego rynku oraz szerokiej i pomyślnej ekspansji na inne światowe rynki private banking. Bardzo widoczną barierą dla polskiego klienta są progi wejścia do wielkich zachodnich instytucji private banking , które wyglądają następująco :
W Polsce oferta produktowa czołowych banków jest również bardzo atrakcyjna. Progi wejścia dostosowane są do polskich realiów. Jakość obsługi i produkty nie odbiegają od zachodnich standardów, a strategie i możliwości inwestycyjne są praktycznie nieograniczone.
Jedynym kryterium w tym przypadku jest majątek klienta i jego preferencje inwestycyjne.
Zapotrzebowanie na obsługę klienta zamożnego z roku na rok jest coraz większe. Należy podkreślić, że liczba klientów w Polsce w każdym roku powiększa się ze względu na postępującą edukację ekonomiczną i dojrzałość rynku. Wartością dodaną jest przede wszystkim: odpowiednia relacja z klientem, indywidualne doradztwo, oraz zaawansowane produkty i usługi finansowe. W przyszłości sektor private banking będzie ukierunkowany na tworzenie nowoczesnych produktów w obszarze inwestycji – począwszy od klasycznych po alternatywne (inwestowanie w: sztukę, wino, nieruchomości, przedmioty kolekcjonerskie). Inwestycje alternatywne z roku na rok stają się coraz popularniejsze w tych niepewnych inwestycyjnie czasach.
Powierzając instytucji private banking swój majątek, klient oczekuje przede wszystkim indywidualnego podejścia. Jego doradca powinien bardzo dobrze znać jego sytuację finansową, rodzinną, a nawet charakter, przyzwyczajenia i potrzeby. Tylko wtedy będzie mógł lepiej zrozumieć swojego klienta i idealnie dopasować rozwiązania finansowe, jak również zasłużyć na miano prawdziwego doradcy klienta zamożnego.
Należy pamiętać, że oprócz z bankowości prywatnej klient może skorzystać z takich usług, jak: asset management (usługa polegająca na zarządzaniu na zlecenie kapitałem pieniężnym lub instrumentami finansowymi przez specjalizujące się w tym domy maklerskie, które najczęściej nazywane są firmami asset management), personal banking (klient otrzymuje swojego osobistego doradcę, który może zaproponować mu szereg dodatkowych usług - assistance czy concierge; progi wejścia są dużo niższe niż w przypadku private banking) oraz wealth management (kompleksowe zarządzanie aktywami bardzo bogatych osób prywatnych, wiąże się nie tylko z zarządzaniem płynnymi aktywami ( jak w przypadku private bankingu), ale również z kompleksowym zarządzaniem majątkiem, doradztwem podatkowym i spadkowym, czy też transferem międzypokoleniowym oraz szeregiem wyrafinowanych usług; bardzo wysokie progi wejścia).
We wszystkich powyżej zdefiniowanych pojęciach można znaleźć wspólne elementy:
W szczegółowej analizie każdej z usług będą widoczne następujące różnice:
Każda z wyżej wymienionych usług skierowana jest do zamożnej grupy klientów, która oczekuje kompleksowych usług i przede wszystkim indywidualnego traktowania, które podkreśli, że są oni cennym „nabytkiem” dla swojego banku.