English info

Jak zostać inwestorem giełdowym cz.2

Autor: Andrzej Basiukiewicz

Data: 16 kwietnia 2007

Kiedy mamy już własny rachunek maklerski, możemy przystąpić do wykonania pierwszej transakcji, a dokładniej złożyć zlecenie kupna papierów wartościowych (nie mamy na razie czego sprzedawać, chyba że uczestniczyliśmy w ofercie pierwotnej). W dzisiejszej odsłonie artykułu przedstawię podstawowe typy zleceń występujące w systemie WARSET (WARsaw Stock Exchange Trading System) warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych. Umożliwiają one realizowanie różnych typów strategii kupna/sprzedaży walorów.

Każde zlecenie musi zawierać pewne ściśle określone informacje. Są to: typ oferty (kupno lub sprzedaż), nazwa (kod) papieru wartościowego, którym pragniemy obracać, data złożenia, limit ceny (ewentualnie polecenie wykonania zlecenia bez limitu), liczba (wolumen) papierów wartościowych, termin ważności zlecenia oraz ewentualnie dodatkowe warunki wykonania zlecenia. Inne informacje, jak na przykład te potrzebne do identyfikacji klienta czy nazwa i kod wystawcy zlecenia również są zawarte w zleceniu, jednak nie widzimy ich z naszego rachunku, gdyż są one dla nas zbyteczne. Dostęp do nich mają wybrani pracownicy giełdy oraz maklerzy pośredniczący w transakcjach.

Zlecenia zawierające wszystkie niezbędne dane trafiają do arkusza zleceń w systemie WARSET. Jest to tabela, w której w dwóch kolumnach mamy posegregowane według limitu ceny zlecenia - z jednej strony kupna, z drugiej zaś sprzedaży. Kurs ustalany jest po cenie, która maksymalizuje obrót, czyli takiej, przy której największa ilość sprzedawanych papierów znajduje nabywców . Dodatkowo oferty kojarzone są tak, aby wahania kursu były jak najmniejsze.

Zlecenie z limitem ceny

Inwestujący musi określić cenę, poniżej której nie godzi się sprzedać papieru lub maksymalną cenę, jaką jest skłonny zapłacić za papier. O cenie, po jakiej dojdzie do zawarcia transakcji, decyduje najlepsza oferta oczekująca w arkuszu. W sytuacji, gdy pojawiają się dwa zlecenia z takim samym limitem ceny, pierwszeństwo wykonania ma to, które zostało złożone wcześniej.

Po Każdej Cenie (PKC)

Jest to zlecenie do natychmiastowego wykonania, które może być przekazane na giełdę we wszystkich fazach sesji wyłączając fazy interwencji animatora (11:00–11:15 oraz 14:45–15:00 w notowaniach jednolitych z dwoma fixingami (fixing - godzina, o której ustalana jest cena) oraz dogrywki (11:15–11:45 i 15:00–15:30 w przypadku notowań jednolitych oraz 16:20–16:30 w przypadku notowań ciągłych). W tym przypadku inwestora bardziej interesuje sam fakt wykonania zlecenia niż cena, po której do tego dojdzie. Zlecenie to musi zostać wykonane w całości. Gdy po drugiej stronie rynku nie ma wystarczającej ilości danego papieru dochodzi do równoważenia rynku, a zlecenie traci ważność. Do równoważenia dochodzi w jednym z dwóch przypadków: jeśli występują wyłącznie zlecenia kupna niezawierające limitu ceny lub wyłącznie zlecenia sprzedaży niezawierające limitu ceny albo jeżeli przy określaniu kursu otwarcia (lub zamknięcia) kurs wykracza poza dopuszczalne wahania. Podczas równoważenia możliwe jest składanie dodatkowych zleceń kupna i sprzedaży oraz anulowanie i modyfikowanie wcześniej złożonych zleceń.

Po Cenie Rynkowej (PCR)

Ten rodzaj zlecenia występuje tylko w przypadku notowań ciągłych, dodatkowo tej formy zlecenia nie można używać w fazie równoważenia rynku. Nie ma określonego limitu ceny, a realizacja następuje natychmiast po wprowadzeniu na rynek, według ceny najlepszej oferty przeciwstawnej. W przypadku nie zrealizowania w całości, część niezrealizowana staje się zleceniem z limitem równym kursowi ostatniej zawartej transakcji. Przykładowo w arkuszu znajduje się zlecenie sprzedaży 60 sztuk akcji z limitem 75 złotych, kiedy napływa zlecenie PCR na ilość 100 sztuk, 60 zostaje kupionych, a pozostała część (40 sztuk) staje się zleceniem kupna z limitem 75 złotych. Zlecenia po cenie rynkowej mogą zawierać dodatkowe warunki wielkości minimalnej i wielkości ujawnianej.

Po Cenie Rynkowej na Otwarcie (PCRO)

Zlecenie stosowane przy fixingu, przyjmowane na giełdę w fazie przyjmowania zleceń na otwarcie i zamknięcie w systemie notowań ciągłych (odpowiednio 08:30–09:30 i 16:10–16:20) i systemie kursu jednolitego (08:30–11:00 i 11:45–14:45) oraz w okresach równoważenia rynku. Realizowane jest odpowiednio po kursie otwarcia, zamknięcia, po kursie jednolitym lub określonym w wyniku równoważenia. Niezrealizowana część zlecenia staje się zleceniem z limitem ceny równym odpowiednio: kursowi otwarcia, zamknięcia, kursowi jednolitemu lub kursowi określonemu w wyniku równoważenia rynku. Zlecenia te nie mogą zawierać dodatkowych warunków limitu aktywacji, wielkości minimalnej i wielkości ujawnianej. Nie mogą być również modyfikowane w fazie interwencji.