English info

System petrodolara - o co w nim chodzi?

Autor: Jan Góralczyk

Data: 19 czerwca 2015

Zbudowanie potęgi gospodarczej przez Stany Zjednoczone często tłumaczy się ponadprzeciętną zaradnością Amerykanów, dogodnym położeniem geograficznym oraz zjawiskiem drenażu mózgów. Ale czy to faktyczne przyczyny supermocarstwowości USA?

Oilwell

Upadek systemu z Bretton Woods

W lipcu 1944 roku w Bretton Woods w USA podjęto decyzję, że dolar amerykański będzie światową walutą transakcyjną i rezerwową, wymienialną na złoto po sztywnym kursie $35 za uncję. Celem stawianym przed nowym systemem było uporządkowanie chaosu monetarnego poprzedzającego II wojnę światową oraz wspieranie odbudowy gospodarek zniszczonych w czasie konfliktu. Dzięki najpotężniejszym rezerwom złota (ponad 20 tysięcy ton), Stany Zjednoczone stały się emitentem światowej waluty, zapewniając rosnący popyt amerykańskim obligacjom skarbowym i tym samym umożliwiając rządowi częściowe finansowanie deficytu poprzez dodruk dolara bez uszczerbku dla jego stabilności.

Kiedy w sierpniu 1971 roku prezydent Nixon zawiesił wymienialność amerykańskiej waluty na złoto, pokrycie dolarów w kruszcu spadło z wymaganych 40% poniżej 18%. Konsekwencją odejścia od systemu z Bretton Woods było zerwanie ze sztywnymi kursami walut i przejście na płynny kurs wymiany (obowiązujący do dziś). Dolar stał się pieniądzem fiducjarnym i podobnie jak amerykańskie papiery dłużne stracił na atrakcyjności w oczach globalnych inwestorów. Widmo hiperinflacji zmusiło amerykańskie władze do znalezienia substytutu dla cennego metalu.

Narodziny petrodolara

Lukę powstałą po odejściu od systemu z Bretton Woods wypełniono powiązaniem dolara amerykańskiego z ropą naftową i innymi surowcami międzynarodowymi, tworząc nowy system oparty na petrodolarze.

Od początku lat 70. XX wieku amerykański rząd zaniepokojony wizją utraty możliwości swobodnego dodruku dolara przez FED, zaczął wypracowywać nowy model transakcyjny z Arabią Saudyjską, największym producentem ropy naftowej na świecie, polegający na powiązaniu waluty amerykańskiej z „czarnym złotem”. W zamian za sprzedaż ropy innym krajom wyłącznie za dolary oraz lokowanie części nadwyżek z eksportu w obligacjach rządu USA, Amerykanie zobowiązali się chronić kraje OPEC przed zagrożeniem militarnym i sprzedawać im swój sprzęt wojskowy. Model wprowadzono w życie w 1974 roku, a już rok później wszystkie państwa zrzeszone w OPEC zdecydowały się zaakceptować ofertę Stanów Zjednoczonych.

Kraje importujące ropę naftową musiały odtąd najpierw nabyć dolary, aby następnie przeznaczyć je na zakup ropy, sztucznie zawyżając popyt na amerykańską walutę. Petrodolar stał się głównym czynnikiem pozwalającym władzom USA kontynuować politykę prężnego rozwoju, opartą na swobodnym dodruku USD i utrzymaniu niskich kosztów obsługi długu. W komfortowej sytuacji znalazły się również amerykańskie przedsiębiorstwa i sami Amerykanie, zyskując dostęp do taniego kredytu i importu. Narastanie długu publicznego i prywatnego w USA postępowało.

Cały tekst dotyczący petrodolara można przeczytać w magazynie TREND, dostępnym w wersji PDF bezpłatnie TUTAJ.