Podstawowa budowa produktu strukturyzowanego jest banalna, a co najważniejsze dostępna dla każdego inwestora, gdyż wystarczy kupić obligację zerokuponową i opcję na wybrany instrument bazowy. Bardziej wybredni inwestorzy powinni rozważyć inwestycje z wykorzystaniem mniej znanych, ale znacznie bardziej skomplikowanych rozwiązań. Struktury wykorzystują całe spektrum opcji, które pozwalają na różne kombinacje wypłat zysku i ograniczenia ryzyka. Poniżej znajdują się wybrane, najciekawsze przykłady.

Accrual

Struktury wykorzystujące opcję accrual wiążą wysokość stóp zwrotu z liczbą dni, dla których wartość aktywa bazowego znajduje się wewnątrz pewnego przedziału lub poza nim. Na koniec inwestycji sumowana jest liczba dni, podczas których wartość instrumentu bazowego spełniała dany warunek i wartość ta jest mnożona przez stały procent. W ten sposób obliczany jest kupon wypłacany w określonych odstępach czasu lub na koniec inwestycji. Opcja accrual składa się z szeregu opcji binarnych, których liczba odpowiada liczbie dni trwania produktu. Opcje binarne przynoszą określony zysk (pod warunkiem, że zakończą się in-the-money[1]), niezależnie od tego, o ile wzrosła (bądź spadła) cena instrumentu bazowego.

Dobrym przykładem zastosowania opcji accrual jest struktura, która co pół roku wypłaca kupon – pod warunkiem, że stopa procentowa (np. WIBOR 6M) będzie się utrzymywała w danym przedziale (załóżmy przedział: od 2 do 5% w pierwszym półroczu i od 3 do 6% w drugim półroczu).Ponadto emitent obligacji strukturyzowanej ustalił, że za każdy dzień utrzymywania się wskaźnika w wyznaczonych przedziałach inwestor otrzyma 0,024% wartości kapitału. Łatwo jest w takim przypadku obliczyć potencjalny maksymalny zysk, zakładając, że liczba dni roboczych w roku wynosi ok. 250 i przez wszystkie te dni WIBOR 6M utrzyma się w wyznaczonych przedziałach: 250x 0,024% = 6%. Tak więc inwestor może liczyć na maksymalny kupon w wysokości 6% w skali roku.

Opcje barierowe

Opcje barierowe są bardzo często wykorzystywane przy konstrukcji struktur ze względu na niższą cenę w porównaniu do tradycyjnych opcji. Istnieją dwa rodzaje opcji barierowych, które aktywują się lub wygasają, gdy cena instrumentu bazowego przekroczy pewien poziom (barierę). Opcja knock-out pozwala zarabiać pod warunkiem, że cena instrumentu bazowego nie przekroczy określonego poziomu w całym okresie jej trwania. To znaczy, że opcja automatycznie dezaktywuje się, gdy choć raz zostanie dotknięta bariera. Przykładowo, kupując opcję knock-out na akcje danej spółki z barierą 70% możemy liczyć na zysk pod warunkiem, że na koniec inwestycji cena akcji wzrośnie, i ani razu nie spadnie w tym czasie o więcej niż 30% od początkowego poziomu.

 Z kolei opcja knock-in może przynieść zysk pod warunkiem, że zostanie aktywowana. W momencie osiągnięcia przez instrument bazowy pewnego pułapu, np. jeżeli wzrośnie do co najmniej 130% wartości początkowej, opcja jest aktywowana, i od tej chwili działa jak zwykła opcja waniliowa.

Best of / Worst of

Opcje Best of i Worst of opierają się na koszyku określonych aktywów, jednak zysk z inwestycji zależy od pojedynczego składnika. W przypadku opcji Best of inwestor może otrzymać kupon w wysokości  stopy zwrotu z aktywa, które odnotowało największy przyrost. Z kolei posiadacz opcji Worst of może liczyć na zysk w wysokości wzrostu wartości aktywa o najmniejszym przyroście. Niewątpliwą zaletą tych opcji jest możliwość „łączenia” różnych aktywów w jeden koszyk i radość z zysku odpowiadającemu zyskowi jednego z aktywów (pozostałe nie są brane pod uwagę). Nie należy jednak podchodzić do tej strategii zbyt optymistycznie. Po pierwsze, dobór aktywów nie zawsze może okazać się trafiony, a po drugie, ceny takich opcji są droższe, co wiąże się z niskim współczynnikiem partycypacji w zysku. Z drugiej strony, przy wykorzystaniu tego rodzaju opcji w strukturach, kapitał jest chroniony przed ewentualną stratą, gdyby wartość wszystkich aktywów znajdujących się w koszyku uległa znacznemu spadkowi.

Outperformance

Wypłata z kolejnej opcji zależy od zachowania cen dwóch aktywów, a właściwie od różnicy między stopą zwrotu z jednego aktywa a stopą zwrotu z drugiego aktywa. Istotna jest zasada obliczania – która z dwóch wartości jest odejmowana; przy czym inwestor zarabia, gdy ta różnica jest dodatnia. W przypadku ujemnej różnicy stopa zwrotu wynosi zero. Co ciekawe, nieistotny jest kierunek cen - zarówno przy spadku, jak i wzroście wartości aktywów brana pod uwagę jest tylko różnica stóp zwrotu.

Podobny efekt można osiągnąć, zakupując opcję call na jeden instrument bazowy oraz opcję put na drugi instrument bazowy, pod warunkiem, że do realizacji opcji może dojść tylko, gdy stopa zwrotu z pierwszego aktywa (opcja call) przewyższa stopę zwrotu z drugiego aktywa (opcja put). Przewaga opcji outperformance nad taką strategią wynika z wymogu poniesienia niższych nakładów na jej zakup niż dwóch opcji call i put.

Himalaya

Bardzo interesującym instrumentem jest opcja himalaya, która uzależnia wypłatę zysku od zachowania stóp zwrotu z aktywów znajdujących się w koszyku. Co pewien czas dokonywane są pomiary zmiany wartości poszczególnych aktywów, przy czym za każdym razem najlepszy wynik jest „zapamiętywany”, a dany instrument, na którym go odnotowano, usuwany z koszyka. Działanie opcji polega więc na stopniowej eliminacji aktywów, które w danym czasie osiągnęły największe stopy wzrostu, aż do ostatniego aktywa. Końcowy wynik z opcji jest średnią arytmetyczną wszystkich zapamiętanych wyników. Himalaya zachowuje się jak inwestor, który eliminuje ze swojego portfela aktywa, których ceny rosły najszybciej, a trzyma pozostałe, licząc na poprawę wyników. Słuszność takich decyzji może być myląca z tego względu, że pozbywamy się najlepszych aktywów (bardzo prawdopodobne jest, że trend będzie kontynuowany), a w koszyku zostaje coraz mniej instrumentów, które mogą przynieść zyski. Niewątpliwą zaletą opcji jest to, że na koniec inwestycji inwestor otrzyma średnią stopę zwrotu z najlepszych wyników, natomiast gdyby inwestował samodzielnie, ponosiłby dodatkowe ryzyko związane ze stratą w przypadku załamania cen wszystkich aktywów.

Zaprezentowane opcje pokazują, jak ciekawe i różnorodne mogą być tworzone z ich udziałem produkty strukturyzowane.  Banalne rozwiązania wychodzą powoli z mody, a ich miejsce zajmują instrumenty o bardziej złożonej konstrukcji, ale za to zindywidualizowane i dostosowane do coraz szybciej zmieniających się warunków rynkowych. Chociaż inwestowanie z wykorzystaniem tych skomplikowanych rozwiązań jest jeszcze ograniczone dla „drobnych” graczy, to zastosowanie różnych opcji  w strukturach pozwala na pośrednie czerpanie korzyści z ich funkcjonalności.

[1] Opcja kupna jest in the money, tzn. w cenie, kiedy cena bieżąca instrumentu bazowego, na który opiewa opcja, jest wyższa od ceny jej wykonania.

Opracowania zawarte w portalu inwestycyjnym www.gazetatrend.pl nie są rekomendacjami w rozumieniu przepisów Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 października 2005 r. w sprawie informacji stanowiących rekomendacje dotyczące instrumentów finansowych lub ich emitentów (Dz. U. z 2005 r. Nr 206, poz. 1715). Wydawca i autorzy nie ponoszą odpowiedzialności za szkody poniesione w wyniku decyzji inwestycyjnych podjętych na podstawie opracowań publikowanych w ramach portalu inwestycyjnego www.gazetatrend.pl.

Wszelkie opinie i oceny zawarte w niniejszym serwisie wyrażają indywidualne opinie osób je sporządzających w dniu ich publikacji i nie mogą być interpretowane jako podstawa do podejmowania jakichkolwiek decyzji dotyczących inwestycji dokonywanych przez czytelnika.

Dodatkowe ikony wykorzystane na zasadach licencji Creative Commons: famfamfam Silk oraz FatCow.